ArcMap 10 นี่อาจจะมาถึงทางตันและคงกำลังจะหายไปในช่วงเวลาประมาณ 10 ปีข้างหน้า เนื่องจากทาง ESRI ได้ออก ArcGIS Pro ออกมาได้ปีหรือสองปีแล้ว แต่ตอนนี้อาจจะยังไม่ได้รับความนิยมมากนัก เพราะเปลี่ยนรูปแบบอะไรไปหลายอย่าง
อีกทั้งระยะหลัง QGIS ซึ่งเป็นฟรีซอฟต์แวร์ทำออกมาได้ดีมาก เท่าที่ลองใช้งานด้วยตัวเองเทียบกับ QGIS แล้ว QGIS ใช้งานง่ายกว่า ขณะเดียวกัน ArcMap ก็มีรายละเอียดให้เล่นมากกว่าเช่นกัน
อย่างไรก็ตาม เชื่อว่า ในอีกหลายปีต่อจากนี้ ArcMap 10 น่าจะยังมีคนใช้งานอยู่ไม่น้อย ก็เลยอยากจะเขียนถึงเรื่องที่ควรจะทำได้ เพื่อลดปัญหาที่ไม่จำเป็น โดยเฉพาะเรื่อง Datum เริ่มกันที่เรื่องพื้นฐานเลย
https://www.esri.com/en-us/arcgis/about-arcgis/overview
เป้าหมาย
- เปิด ArcMap
- สร้าง Project
- ตั้ง relate path
- ตั้ง Data Frame Property
เปิด ArcMap 10
ความจริงอันนี้ไม่น่าเขียนถึงเลย แต่เอาซะหน่อยให้รู้สึกว่าเป็นงานเป็นการ สำหรับตัวอย่างนี้ใช้ Windows 7
คลิกปุ่มรูปสัญลักษณ์ Windows > All Programs> ArcGIS > ArcMap
สร้าง Project
เมื่อเปิด ArcMap แล้วหน้าต่าง ArcMap: Getting Started จะเปิดขึ้นมาโดยอัตโนมัติ
(ถ้าไม่ต้องการให้หน้าต่างนี้เกิดขึ้นมาอีกให้ติ๊กที่ Do not show this dialog in the future)
โดยปกติจะใช้ Blank Template (แต่จะใช้อย่างอื่นก็ได้หากต้องการ)
(หมายเหตุ ช่องด้านล่างจะเป็น geodatabase ซึ่ง ArcGIS จะสร้างมาให้โดยอัตโนมัติ หากต้องการเปลี่ยน default geodatabase ก็สร้างขึ้นใหม่ได้)
เมื่อเปิดแผนที่ขึ้นมาจะเห็นหน้าต่างแบ่งเป็นสองฝั่ง ฝั่งซ้ายคือ Table of Contents จะบอกเราว่าในแผนที่ที่เราทำงานอยู่นั้นมีข้อมูลกี่ชั้น อะไรบ้าง ส่วนทางฝั่งขวามือคือ Data View คือบริเวณที่จะแสดงแผนที่และข้อมูล
ตั้ง Relate Path
การเลือก Relate Path จะไปที่
File>Map Document Properties
Relate Path ไม่ใช่เรื่องสำคัญ แต่มันช่วยประหยัดเวลาและลดปัญหาจุกจิกได้มากในกรณีทีต้องย้ายโฟลเดอร์บรรจุไฟล์งานของ ArcMap
เพราะถ้าเราไม่ตั้ง Relate Path ไว้ ตัวโปรแกรม ArcMap 10 จะจดจำตำแหน่งที่ตั้งไฟล์อย่างเช่น ถ้าเรานำเชปไฟล์ River เข้ามาใช้ในโปรเจ็กต์ และต้นทางของเชปไฟล์นี้ เก็บไว้ที่
c:\Users\PC\Documents\ArcGIS\Grid\rivers.shp
ถ้าเราย้ายไดเร็กทอรี ‘ArcGIS’ ที่เก็บนี้ ไปไว้ตำแหน่งอื่น เช่นย้ายไปไดร์ฟ D หรือเอา external harddisk โปรแกรม ArcMap 10 จะหาไฟล์ rivers.shp ไม่เจอ เพราะจำตำแหน่งที่ตั้งแบบคงที่
การใช้ Relate Path จะช่วยให้โปรแกรม ArcMap จำเพียงโฟลเดอร์ที่เก็บทั้งหมด (มีข้อแม้ว่าเราต้องเก็บทั้งหมดไว้ในโฟลเดอร์เดียวกัน โดยจะใส่โฟลเดอร์ย่อยเท่าใดก็ได้) เมื่อเราย้ายโฟลเดอร์ที่เก็บทั้งหมดนั้นไปที่ไหน ก็จะยังหาไฟล์เจอ เช่นในกรณีนี้โปรแกรมจะจำตำแหน่งแค่
ArcGIS\Grid\rivers.shp
กรณีที่ต้องเคลื่อนย้ายไฟล์ระหว่างคอมพิวเตอร์ การทำแบบนี้จะช่วยลดปัญหาได้มาก
สิ่งสำคัญที่ต้องจำก็คือ ไฟล์ที่เป็นโปรเจ็กต์ จะต้องอยู่ในโฟลเดอร์หลักที่เราเก็บไฟล์ด้วย ไฟล์โปรเจ็กต์ จะเป็นนามสกุล .mxd
อย่าลืม หลักสำคัญคือ ควรจะสร้างโฟลเดอร์ต่างหากขึ้นมา 1 โฟลเดอร์ซึ่งจะเก็บไฟล์ที่ใช้งานไว้ในโฟลเดอร์นี้ จะจัดระเบียบโดยเพิ่มโฟลเดอร์ย่อยเท่าใดก็ได้ แต่ไฟล์โปรเจ็ทค์ควรจจะอยู่ในโฟลเดอร์หลัก
ตั้ง Data Frame Properties
สิ่งที่ควรจะทำเป็นอันดับแรก ๆ คือการตั้งค่า Coordinate System เพื่อกำหนดค่าพิกัดของแผนที่ การตั้งค่า Coordinate System จะอยู่ใน Data Frame Properties
วิธีเรียกหน้าต่าง Data Frame Properties มีหลายวิธี เช่น ดับเบิ้ลคลิกที่ชั้น Layers ในหน้าต่าง Table of Contents หรือคลิกขวาที่ชั้น Layers แล้วเลือก Properties หรือจะไปที่เมนู View > Data Frame Properties ก็ได้
ที่แท็บ Coordinate System เลือก Predefined > Project Coordinate System > UTM > ASIA > Indian 1975 UTM Zone 47 N
(หมายเหตุ เลือก Indian 1975 UTM Zone 47 N เพื่อให้สะดวกกับการกำหนดระวาง UTM ของกรมที่ดิน หากต้องการใช้งานกับ Google หรือ อื่น ๆ ให้เปลี่ยนตามที่ต้องใช้)
สำหรับ Coordinate System มีรายละเอียดที่ต้องพูดถึงเป็นพิเศษ เพราะเท่าที่พบมา ปัญหาส่วนหนึ่งเกิดเพราะคนใช้งานไม่มีความเข้าใจเรื่อง Coordinate System ส่งผลให้การทำงานล่าช้า ผิดพลาดอย่างที่ไม่ควรจะเป็น