Blog

ตารางเมตรเป็นตารางวา หรือ เป็น ไร่-งาน-ตารางวา โดยใช้ Excel ArcGIS และ QGIS

ในการทำงานกับ ArcGIS หรือ QGIS เมื่อมีเนื้อที่เป็นตารางเมตร (จากการคำนวณด้วย $area ใน QGIS หรือ area ใน ArcGIS) แล้วต้องการแสดงเนื้อที่เป็น ไร่ งาน ตารางวา หรือเพื่อสะดวกในการตรวจสอบกับโฉนดที่ดินว่าขนาดเนื้อที่แปลงตรงหรือใกล้เคียงกันหรือไม่

มันมีวิธีการแปลงอยู่หลายวิธี ซึ่งหลักการ ตารางเมตรเป็นตารางวา ก็เป็นหลักเดียวกันทั้งสิ้น แต่ในครั้งนี้จะพูดถึง Excel ArcGIS และ QGIS โดยเน้นที่การแปลงตารางเมตรเป็นไร่ งาน ตารางวา เป็นหลัก เพราะการแปลงจากตารางวาเป็นตารางเมตรมันเป็นการคูณตรง ๆ ไม่มีอะไรซับซ้อน

หลักพื้นฐานเบื้องต้น

สำหรับพื้นฐานของหน่วยเนื้อที่แบบไทย ก็คือ 100 ตารางวา เป็น 1 งาน และ 4 งาน เป็น 1 ไร่

แปลงให้เข้ากับระบบตารางเมตร ก็จะเป็นแบบนี้

หน่วยไทย	หน่วยสากล
1 วา	2 เมตร
1 ตารางวา	4 ตารางเมตร
1 งาน	400 ตารางเมตร
1 ไร่	1,600 ตารางเมตร

อ่านเพิ่มได้จาก วิกิพีเดีย

แปลงเนื้อที่ ไร่ งาน ตารางวาเป็นตารางเมตร

ตัวอย่างการคำนวณโดยทั่วไป

ตัวอย่าง แปลงเนื้อที่ 5 ไร่ 3 งาน 45.3 ตารางวาเป็นตารางเมตร

ทำให้เป็นตารางวาก่อน

เรามาคำนวณตามสูตรทื่อ ๆ เลยก็จะได้ว่า

= (ไร่ X400) + (งาน X 100) + ตารางวา (ทำให้เป็นตารางวาทั้งหมด)
= (5 X 400) + (3 X 100) + 45.3 
= 2,000 + 300 + 45.3  (รวมจำนวนตารางวา)
= 2,345.3 ตารางวา
= 2,345.3 X 4 (ทำตารางวาเป็นตารางเมตร) 
= 9,381.2 ตารางเมตร  

ช้างบนนี้ ถ้าใช้ Excel จะได้สูตรแปลง ไร่ – งาน – ตารางวา ให้เป็น ตารางเมตร ออกมาแบบนี้

((A2*400)+(B2*100)+C2)*4

ให้ A2 เป็นจำนวนไร่  B2 เป็นจำนวนงาน และ C2 เป็นจำนวนตารางวา

คิดเป็นตารางเมตรโดยตรง

หรืออีกทางหนึ่ง แทนที่จะมากระจายเป็นตารางวาให้เสียเวลา เรารู้อยู่แล้วว่า 1 วา คือ 2 เมตร ดังนั้น 1 ตารางวา คือ 4 ตารางเมตร รวบรัดดัดแปลงแนวคิดให้สั้นลงหน่อย คือแทนที่จะเอาไปแปลงเป็นตารางวาก่อน ก็จัดการแปลงเป็นตารางเมตรไปเลย

=(ไร่ X 1,600) + (งาน X 400) + (ตารางวา X 4) (ทำเป็นตารางเมตรเลย)
= (5 X 1,600) + (3 X 400) + (45.3 X 4) 
= 8,000 +1200 + 181.2 ตารางเมตร (รวมตารางเมตร) 
= 9381.2 ตารางเมตร 

ก็จะเขียนเป็นสูตร Excel ได้เป็น

=(A2*1600)+(B2*400)+(C2*4)

ให้ A2 เป็นจำนวนไร่  B2 เป็นจำนวนงาน และ C2 เป็นจำนวนตารางวา

ซึ่งการสร้างสูตร ใน Excel ArcGIS และ QGIS ก็จะใช้วิธีนี้เพราะสะดวกดี คือ

=((ไร่*1600)+(งาน*400)+ตารางวา)*4

ก็จะเขียนเป็นสูตร Excel ได้เป็น

=(A2*1600)+(B2*400)+(C2*4)

ให้ A2 เป็นจำนวนไร่  B2 เป็นจำนวนงาน และ C2 เป็นจำนวนตารางวา

ซึ่งการสร้างสูตร ใน Excel ArcGIS และ QGIS ก็จะใช้วิธีนี้เพราะสะดวกดี คือ

[(Rai X 1600) + (Ngan X 400) + Wa] X 4

ตารางเมตรเป็นตารางวา

ทีนี้มาคิดกลับกันบ้าง ถ้าเราได้เนื้อที่เป็นตารางเมตรมา จะแปลง ตารางเมตรเป็นตารางวา หรือ เป็นไร่-งาน-ตารางวา กันอย่างไร

ตัวอย่าง แปลงเนื้อที่ 7,321 ตารางเมตรเป็น ไร่ - งาน -ตารางวา ถ้าเป็นทั่วไป เราก็จะคำนวณทีละขั้นตอนแบบนี้

ตัวอย่าง แปลงเนื้อที่ 7,321 ตารางเมตรเป็น ไร่ - งาน -ตารางวา ถ้าเป็นทั่วไป เราก็จะคำนวณทีละขั้นตอนแบบนี้

• A. ไร่ = เนื้อที่/1600 = 7,321/1,600 = 4 เศษ 921 ไร่
• B. งาน = เศษที่ได้จาก A. /400 = 921/400 = 2 เศษ 121 งาน
• C.ตารางวา = เศษที่ได้จาก B /4 = 121/4 = 30.25 ตารางวา

ไร่ = 7,321/1,600 = 4 เศษ 921

งาน = 921/400 = 2 เศษ 121

ตารางวา = 121/4 = 30.25 ตารางวา

สรุป 7,321 ตารางเมตร = 4 ไร่ 2 งาน 30.25 ตารางวา

แปลงตารางเมตรเป็นไร่-งาน-ตารางวา ด้วย Excel ArcGIS QGIS

จากกระบวนการคิดทำตารางเมตรเป็น ไร่ งาน ตารางวา ทั้ง 3 ขั้นตอน เอามาเขียนเป็นสูตรใน Exel ArcGIS QGIS

สมมติว่าเราทำงานใน ArcGIS หรือ QGIS และเราคำนวณหาเนื้อที่ใน polygon เป็นตารางเมตรได้

สมมติว่า Shape_Area คือชื่อคอลัมน์ใน ArcGIS และ QGIS และเป็นตำแหน่งช่องเซลใน Excel ที่เป็นเนื้อที่ตารางเมตร ซึ่งต้องการแปลงกลับมาเป็น ไร่ – งาน – ตารางวา ก็แล้วกัน ขอให้เข้าใจตรงกันตามนี้

หาจำนวนไร่

จากข้อ A. ไร่ = เนื้อที่/1600

Excel: INT(Shape_Area/1600) ฟังก์ชั่น INT เป็นฟังก์ชันสำหรับปัดเศษลงให้เหลือแต่จำนวนเต็ม

ArcGIS: math.floor ( !Shape_Area!/1600 ) ใช้ parser เป็น python ฟังก์ชัน math.floor คือการปัดเศษลงเป็นจำนวนเต็ม ถ้าเลือก parser เป็น VB Script ใช้ฟังก์ชัน int ได้เลย int( !Shape_Area!/1600 )

QGIS: floor( “Shape_Area” /1600 )

การระบุฟิลด์ใน ArcGIS จะใช้ ! กำกับหน้าหลัง ถ้าเป็น QGIS จะใช้ “” กำกับ

หาจำนวนงาน

จากข้อ B. งาน = เศษที่ได้จากข้อ A /400

แนวคิดใช้เศษที่เหลือจากจำนวนที่หาได้การคำนวณเนื้อที่ไร่เอามาหาร 400 แล้วปัดตัวเลขลงให้เป็นจำนวนเต็ม คือ

Excel: = INT((Shape_Area – (R*1600))/400) ในที่นี้ R คือจำนวนไร่ที่หาได้จากในข้อ A

ลองปรับตำแหน่งสมการให้ง่ายขึ้น จะได้

=INT(((Shape_Area/1600)-R)*4)

ArcGIS: math.floor(((!Shape_Area! /1600) — !Rai!)*4)

ใช้parser เป็น python ฟังก์ชัน math.floor คือการปัดเศษลงเป็นจำนวนเต็ม ถ้าเลือก parser เป็น VB Script ใช้ฟังก์ชัน int ได้เลย สำหรับ Rai แทนชื่อฟิลด์ที่ใช้แสดงผลที่ได้จากการคำนวณไร่

QGIS: floor(((“Shape_Area” /1600) — “Rai”)*4)

Rai คือ ฟิลด์ที่เป็นจำนวนไร่ที่ได้จากการคำนวณข้อ A

หาจำนวนตารางวา

ใช้วิธีคิดแบบเดียวกัน คือ นำพื้นที่มาหารด้วย 4 (เพื่อให้เป็นตารางวา) แล้วลบด้วยจำนวนที่หาได้จากข้อ A คูณด้วย 400 เพื่อหาเศษของไร่ แล้วบวกด้วยจำนวนที่หาได้จากข้อ B คูณ 100 เพื่อหาเศษของงาน

Excel: =(Shape_Area /4)-(( Rai *400)+( Ngan *100))

ArcGIS: (!Shape_Area! /4 ) — (( !Rai!*400) + (!Ngan!*100))

QGIS: (“Shape_Area”/4 ) — (( “Rai”*400) + (“Ngan”*100))

ถ้าอยากปัดเศษ (เอาจำนวนเต็มไม่เอาทศนิยม) ก็ใช้ฟังค์ชั่น INT เพื่อปัดเศษลงให้เป็นจำนวนเต็ม แล้วถ้าอยากได้เศษต่างหาก ก็

= ((Shape_Area /4)-(( Rai *400)+( Ngan *100)))-(INT((Shape_Area /4)-(( Rai *400)+( Ngan *100))))

คือนำเอาพื้นที่ทั้งหมดมาลบกับพื้นที่ที่คำนวณได้แล้วปัดเศษ ดังนั้นเศษที่ได้จะเป็นเศษของตารางวา

เพียงเท่านี้ก็จะได้สูตรคำนวณแปลง ตารางเมตรเป็นตารางวา แล้ว